Wraz z nadejściem sezonu świątecznego wino zajmuje centralne miejsce — gotowe do odkorkowania podczas rodzinnych kolacji, uroczystych toastów lub przemyślanej wymiany prezentów. Ale poza smakiem dobrego rocznika kryje się inna historia: kunszt etykiety. W przypadku niektórych z najbardziej znanych win na świecie etykieta to nie tylko opakowanie — to arcydzieło samo w sobie. Od marzycielskich pociągnięć pędzla corocznej serii artystycznej Château Mouton Rothschild po awangardową śmiałość nowoczesnych winnic Nowego Świata, etykiety te opowiadają historie o kulturze, kreatywności i pasji, która wkładana jest w każdą kroplę wina. W tym sezonie świątecznym, gdy lśniące opakowanie prezentowe znika, a świece płoną, etykiety win wkraczają na scenę jako płótna dla historii, luksusu i sztuki. Od godnych galerii współpracy Château Mouton Rothschild z takimi artystami jak Pablo Picasso i Andy Warhol po minimalistyczną elegancję Screaming Eagle, historie stojące za tymi kultowymi etykietami są tak samo urzekające, jak wina, które zdobią. Gdy nalewasz pierwszą lampkę lub wręczasz butelkę w prezencie, pamiętaj: sama etykieta może być częścią magii.
Etykiety na wino, takie, jakie znamy dzisiaj, to coś więcej niż tylko wskazówka, co znajduje się w butelce — to połączenie opowiadania historii, budowania marki i artyzmu. Jednak ich początki były czysto praktyczne. Pojawiły się w XVIII wieku, kiedy szklane butelki stały się standardowym sposobem przechowywania wina, a pierwsze etykiety były prostymi, ręcznie pisanymi etykietami lub tłoczonymi pieczęciami, używanymi do identyfikacji rocznika i producenta. Z czasem, wraz z rozwojem światowego handlu winem etykiety ewoluowały od podstawowych identyfikatorów do wizualnych reprezentacji reputacji winiarni. W XVIII i XIX wieku, etykiety zaczęły zawierać regionalną heraldykę, symbole prestiżu i ozdobną typografię, aby wyróżnić butelki premium. Na przykład zamki w Bordeaux wykorzystywały architektoniczne obrazy swojej posiadłości, aby wzmocnić swoje dziedzictwo. Jednym z najwcześniejszych kultowych przykładów jest Château Margaux, którego etykieta, przedstawiająca majestatyczną fasadę posiadłości, pozostała w dużej mierze niezmieniona przez stulecia. Takie klasyczne projekty są przesiąknięte tradycją, podkreślając stabilność i ponadczasowość. Ta transformacja położyła podwaliny pod artystyczne i ekspresyjne projekty, które celebrujemy dzisiaj, gdzie etykiety nie tylko informują, ale także intrygują i urzekają miłośników wina na całym świecie.
Etykieta butelki Château Margaux 1960
Niewielu producentów wina osiągnęło płynne połączenie rzemiosła i kreatywności tak jak Château Mouton Rothschild. Jeśli naprawdę chcemy zrozumieć związek między sztuką a dobrym winem, nie ma lepszego zamku, od którego można zacząć. Od czasu pierwszej współpracy artystycznej w 1924 r. lista nazwisk zdobiących jego butelki jest zdumiewająca: Salvador Dalí narysował emblemat barana winiarni na rocznik 1958, Jeff Koons zmodyfikował rzymski fresk z I wieku w 2010 r., a cztery lata później David Hockney dostarczył pustą i pełną szklankę. Olafur Eliasson, szanowany islandzko-duński artysta zajmujący się ochroną środowiska, stworzył dzieło na rocznik 2019 – serię elips, które tworzą pierścień wyznaczający ścieżkę słońca w odniesieniu do położenia zamku w Pauillac.
Ta kultowa posiadłość, położona w słynnym regionie Pauillac w Bordeaux, przekształciła skromną etykietę wina w cenioną formę sztuki. Pomysłodawcą, aby coroczną Château Mouton Rothschild zaprojektował znany artysta tamtych czasów. Był Baron Philippe de Rothschild. Zaczął od Jeana Carlu w 1924 r., ale ostatecznie porzucił ten pomysł, gdy spotkał się z falą krytyki jego nowatorskiego pomysłu. W 1946 r. stało się to trwałym i znaczącym aspektem wizerunku Mouton, ale ilustracje były często nieformalne, szybko szkicowane przez artystów, czasami na serwetce. W 1955 r. do zaprojektowanie etykiety kolejnego wina został zaproszony Georges Braque i od tego czasu rozpoczęła się współpraca z gwiazdami sztuki. Jak powiedział Julien de Beaumarchais de Rothschild, „Artysta musi być jak Mouton: musi to być niezwykle znany artysta, który nie potrzebuje Mouton, aby promować swoją sztukę”. Zatem każdy rocznik ma spersonalizowaną etykietę zaprojektowaną przez światowej sławy artystę, w tym Marca Chagalla, Pabla Picassa, Andy’ego Warhola, Joana Miró i wielu innych.
W 1973 roku Château Mouton Rothschild zaprezentowało etykietę prezentującą dzieło sztuki Pabla Picassa, aby uczcić śmierć artysty, która nastąpiła w tym samym roku. Etykieta przedstawia reprodukcję obrazu Picassa z 1959 roku, akwareli i gwaszu, „Bacchanale”, przedstawiającego żywą scenę tancerzy i muzyków, oddającą istotę świętowania i witalności.
Château Mouton Rothschild, etykietę prezentującą dzieło sztuki Pabla Picassa
Ten wybór był szczególnie znaczący, ponieważ 1973 rok oznaczał awans Château Mouton Rothschild do statusu First Growth w klasyfikacji Bordeaux. Włączenie dynamicznego dzieła sztuki Picassa symbolizowało hołd dla artystycznego geniuszu i świętowanie osiągnięć samego zamku, przeplatając świat sztuk pięknych i wyjątkowego winiarstwa.
Chociaż artyści mają pełną swobodę twórczą, ich znalezienie nie zawsze jest łatwe. W przypadku rocznika 1982 Baron Philippe był zdecydowany zrekrutować reżysera filmowego Johna Hustona. Jego żona, baronowa Philippine, odkryła, że kręci „Pod wulkanem” w odizolowanej części Meksyku, do której można dotrzeć tylko łodzią, i niezrażona wyruszyła sama. „Dotarła”, mówi Julien, „w miejsce opisane jako „nieznane ludziom ani bogom”. Ale po trzech dniach wróciła z akwarelą”. Jest ona jednym z ostatnich obrazów, jakie kiedykolwiek namalował. Zmysłowa, pełna wdzięku, posługująca się głębokimi, ciepłymi barwami, powraca do symbolicznego tematu Barana, skaczącego w dionizyjskiej radości w towarzystwie nierozłącznych towarzyszy, słońca i winorośli.
Mouton Rothschild był pionierem, ale od przełomu wieków artyści i wino stali się parą tak niezawodną jak ostrygi i Chablis. Tracey Emin naszkicowała samotnego drinka dla portugalskiej serii Tonnix Marka Hixa; Rebecca Horn stworzyła trójwymiarową kinetyczną rzeźbę z miedzianego drutu i luster wokół dziewięciolitrowego salmanazaru Super Tuscan Ornellaia z 2008 roku; projekt Yoko Ono dla Chianti Classico firmy Nittardi oddał hołd zarówno renesansowemu artyście Michałowi Aniołowi, który kiedyś był właścicielem winnicy, jak i Johnowi Lennonowi, umieszczając słowa „Imagine You” pod różnymi naczyniami.
Rebeca Horn dla Ornellia
W Toskanii Ornellaia uruchomiła projekt Vendemmia d’Artista w 2009 roku, zapraszając współczesnych artystów, takich jak Ai Weiwei i Rebecca Horn, do interpretacji wyjątkowego charakteru każdego rocznika. Ich prace często wykraczają poza etykietę, obejmując rzeźby, instalacje i butelki w limitowanych edycjach. Etykieta wina zaprojektowana przez Rebeccę Horn na potrzeby projektu Vendemmia d’Artista Ornellaia niesie ze sobą głęboką metaforę, która przeplata tematy natury, wzrostu i transformacji — koncepcje centralne zarówno dla procesu produkcji wina, jak i artystycznej filozofii Horn.
W 2017 roku Horn stworzyła etykietę „Il Carisma” (Charyzma). Projekt jest wizualną reprezentacją sposobu, w jaki natura, czas i ludzka interwencja łączą się, aby stworzyć coś niezwykłego. Etykieta charakteryzuje się złożonym, abstrakcyjnym projektem, który próbuje uchwycić płynność i organiczny ruch natury. Poprzez miękkie, płynne linie i delikatną kompozycję przywołuje ideę winorośli, wzrostu i upływu czasu — kluczowych elementów winiarstwa. ProjektVendemmia d’Artista nie tylko wzmacnia tożsamość Ornellaia jako luksusowego wina, ale także wzmacnia jego związek ze światową społecznością artystyczną.
Podczas gdy europejskie wina często opierają się na motywach historycznych, producenci z Nowego Świata wybierają eleganckie i odważne projekty. Kalifornijskie Screaming Eagle, jedno z najbardziej pożądanych win na świecie, wykorzystuje minimalistyczną etykietę z kultową ilustracją orła. Orzeł-symbol wolności i siły, odzwierciedla niezależnego ducha winiarni i jej wznoszącą się reputację w świecie wykwintnego wina. Screaming Eagle zawsze działał na własnych zasadach, skupiając się na produkcji małych partii, wysokiej jakości Trudno nie odgadnąć powodów odniesienia się do nieokiełznanej i majestatycznej obecności orła na wolności. Tak jak orzeł jest rzadkim widokiem na wolności, butelka Screaming Eagle jest rzadkim skarbem, pożądanym przez kolekcjonerów na całym świecie.
Sreaming Eagle
Podobnie, australijskie Penfolds Grange wykorzystuje klasyczną typografię z subtelnymi zdobieniami. Z okazji Roku Smoka, Penfolds Bin 95 Grange Shiraz 2019 Lunar New Year edition zostało ozdobione specjalnym wzorem Year of the Dragon, co czyni je przedmiotem kolekcjonerskim w limitowanej edycji. Płynnie łącząc tradycję i innowację, to wino jest wyjątkowym wyborem na ważne uroczystości. W kulturze chińskiej smok jest potężnym symbolem siły i dobrobytu. Często kojarzy się z królewskością, autorytetem i szczęściem. Włączając smoka do projektu, Penfolds łączy swoje legendarne wino z tymi atrybutami, sugerując, że Penfolds Grange to nie tylko wino, ale symbol sukcesu, wysokiego statusu i ekskluzywności. Smok reprezentuje siłę i prestiż wina, które jest jednym z najbardziej czczonych i pożądanych win na świecie.
W ostatnich latach winiarnie eksplorowały bardziej odważne i eksperymentalne projekty, aby wyróżnić się na zatłoczonym rynku. Projektanci australijskiego studio Mash Design Studio to prawdziwe gwiazdy rocka, pomysłodawcy jednych z najoryginalniejszych etykiet butelek zapełniających najlepsze winne boutique’i. Tupelo Wine to czerwone wino typu Cabernet Sauvignon ze szczepu uprawianego w Australii. Tupelo to nazwa rodzinnej miejscowości Elvisa Presleya. Na etykiecie król muzyki tańczy i wynurza się z fal, niczym marka Tupelo spośród całej masy innych rodzajów Cabernet Sauvignon, którymi zalewany jest rynek australijski. Ale wiadomo, że król pochodzący z Tupelo jest tylko jeden i niezwykła, dynamiczna wizualizacja na etykiecie doskonale podkreśla ten fakt. Te prowokacyjne etykiety trafiają do młodszych odbiorców i odzwierciedlają innowacyjny etos winiarni.
Tupelo Wine
Technologia zmienia możliwości projektowania etykiet. W 2018 roku australijska organizacja Treasury Wine Estates nawiązała współpracę ze znanym raperem Snoop Doggiem, aby stworzyć coś nowego w branży: projekt etykiety wina, który można było ożywić. W tej kampanii, nazwanej „Ask the Doggfather”, konsumenci mogli wchodzić w interakcję z etykietą, używając jedynie swojego smartfona. Interaktywna i oparta na sieci rzeczywistość rozszerzona osadzona w etykietach wina sprawiła, że Snoop Dogg zaczął się poruszać i mówić.
Kampania „Ask the Doggfather”,
Etykiety rozszerzonej rzeczywistości (AR), takie jak te od australijskiej marki 19 Crimes, oferują interaktywne doświadczenie, w którym konsumenci mogą usłyszeć także historie postaci historycznych przedstawionych na butelkach. Wraz ze wzrostem popularności zrównoważonego rozwoju winiarnie badają również materiały przyjazne dla środowiska i minimalistyczne wzornictwo, aby odzwierciedlić świadomość ekologiczną.
Etykieta rozszerzonej rzeczywistości (AR) od australijskiej marki 19 Crimes
Od majestatycznej elegancji Château Margaux po artystyczne współprace Mouton Rothschild i Ornellaia, etykiety win stały się integralną częścią doświadczenia winiarskiego. Niezależnie od tego, czy są przesiąknięte tradycją, czy łamią konwencje, najbardziej kultowe etykiety na świecie nadal urzekają kolekcjonerów, koneserów i okazjonalnych pijących. Sztuka projektowania etykiet na wino to coś więcej niż tylko wybór estetyczny — to forma opowiadania historii, celebracja kultury i odzwierciedlenie kunsztu produkcji wina. Od kultowych kolaboracji ze światowej sławy artystami po projekty przywołujące głębokie metafory dziedzictwa i prestiżu, etykiety na wino ewoluowały w kolekcjonerskie arcydzieła same w sobie. Wznieśmy toast za sztukę etykiety!
